اصول ارگونومیکی از ابزار مستثنی نیست و از آن برای افزایش کارآمدی دستگاه و ابزار و هم چنین افزایش بهره وری استفاده می شود که به آن ارگونومی ابزار کار می گویند.

استفاده نامناسب از ابزار، باعث ایجاد مشکلات بدنی از جمله مشکلات اسکلتی و عضلانی، خستگی و… می شود. در واقع ارگونومی مشخص می کند که از یک ابزار چگونه استفاده شود و یا طراحی ابزار چگونه انجام شود تا استفاده از آن برای کاربر راحت تر باشد.

اصول و استانداردهای ارگونومیکی

قبل از استفاده از ابزار، حتماً دفترچه راهنمای آن را مطالعه کنید و نحوه کار با آن را یاد بگیرید. اطلاعات مربوط به جنسیت و رده سنی استفاده از دستگاه را نیز حتماً مطالعه کنید. ویژگی های مهم برای یک ابزار ارگونومیک شامل موارد زیر است:

وزن ابزار

وزن ابزار یک فاکتور مهم در اصول ارگونومیک به شمار می آید. این که با یک دست یا دو دست می شود یک ابزار را نگه داشت و یا کاربر تا چه زمانی می تواند ابزار را در دست خود نگه دارد، از مهم ترین مسائل ارگونومیکی به شمار می آیند.

اگر ابزار با یک دست نگه داشته می شود، نباید وزنی بیش تر از ۱۴۰۰ گرم داشته باشد. هم چنین اگر ابزار از دقت بالایی برخوردار است، نباید وزن آن از ۵۰۰ گرم بیش تر باشد.

وزن ابزار نباید از حالت تعادل خارج باشد. در غیر این صورت، باید از بالانسر ابزار استفاده شود. وزن یکی از نکات مهم در ارگونومی ابزار دستی به شمار می آید.

دسته ابزار

دسته ابزار باید به گونه ای طراحی می شود که کاربر بتواند به راحتی با تنظیم انگشتان خود، آن را در دست بگیرد و کنترل کامل بر روی دستگاه داشته باشد.

شکل ظاهری ابزار

شکل کلی دستگاه باید به گونه ای باشد که مانع از خم شدن دست کاربر در حین استفاده از آن شود. اگر نیروی واردشده در یک خط مستقیم وارد شود، بهتر است از ابزارهایی که دسته تفنگی دارند، استفاده شود. اما اگر نیرو به صورت عمودی وارد شود، می بایست ابزارهایی با دسته مستقیم بکار روند.

طول دسته ابزار

ابزارهایی که دارای دسته کوتاه هستند، باعث وارد شدن فشار به کف دست کاربر می شوند. اندازه طول دسته یک کالا نباید خیلی بلند یا خیلی کوتاه باشد. طول دسته نباید از ۱۴ سانتی متر بیش تر و از ۱۰.۲ سانتی متر کمتر باشد.

قطر دسته ابزار

قطر دسته از نکات بسیار مهم در ارگونومی ابزار به شمار می رود. حداقل قطر توصیه شده ۳ سانتی متر و حداکثر ۴.۶ سانتی متر در نظر گرفته شده است. برای ابزارآلاتی که کوچک هستند، این مقدار بین ۰.۸ تا ۱.۳ سانتی متر است.

فاصله دو دسته ابزار

در برخی از ابزارآلات از جمله انبرها، فاصله دو دسته از یکدیگر اهمیت پیدا می کند. بهترین اندازه بین دو دسته ۷.۶ سانتی متر است. حداقل این فاصله ۵.۱ سانتی متر و حداکثر آن ۱۰ سانتی متر است.

مواد سازنده ابزار

مواد سازنده یا متریال ابزار باید سازگار با پوست، ضد لغزش، غیر رسانا و صاف باشد. این مواد نباید زبر باشد و مشکلی برای دست کاربر به ویژه در ابزار دستی ایجاد کند.

عموماً در ابزارهای دستی، دسته ابزار دارای یک روکش مقاوم در برابر حرارت و ضد لغزش است.

لرزش ابزار

ابزار برقی باید کم ترین میزان لغزش را داشته باشند. در حین استفاده از ابزار برقی به منظور کاهش لغزش، باید از دستکش های ایمنی ضد ارتعاش و ضد لغزش استفاده شود.

نیروی واردشده به ابزار

مقدار نیرویی که به ابزار برقی باید وارد شود، نباید بیشتر از حد مجاز باشد زیرا موجب آسیب رسیدن به بافت پوست می شود.

اصول ارگونومیک در ابزار برقی

فاصله بین دکمه ها در ابزارآلات نباید خیلی کم باشد، چرا که موجب اشتباه فرد و ایجاد خطر می شود.

نحوه استفاده از ابزارآلات

اصول ارگونومیکی فقط به ساختار ابزار محدود نمی شود و یکی از مهم ترین نکات ارگونومیک، نحوه استفاده از ابزارآلات مختلف است. نحوه گرفتن ابزار باید به گونه ای باشد که کمترین فشار به بدن کاربر وارد شود. البته این موضوع عموماً در کاتالوگ ها نیز آورده شده است.

بخش دانلود:

فایل زیر با موضوع نکات طلایی در انتخاب ابزار دستی

• فرمت فابل: PDF
• حجم: ۲ مگابایت
• تعداد صفحات: ۴